Bezpieczny senior w internecie

Zagrożenia płynące z sieci są często bagatelizowane, a użytkownicy internetu często podchodzą bardzo niefrasobliwie to ochrony swoich komputerów i urządzeń mobilnych. Wynikać to może z niskiego poziomu wiedzy na temat samego internetu, jak i obszarów działań cyberprzestępców. O ile jeszcze 20 lat temu, można było złapać co najwyżej wirusa, jak WinCIH, czyli tzw. „Czernobyl”, o tyle dzisiaj sprawa wygląda znacznie gorzej. Internet stał się miejscem, gdzie płynie ogromna rzeka informacji na nasz temat i to właśnie te informacje są bardzo często celem ataku. Kradzież danych osobowych, konta np. na społecznościówce, hasła do banku, oszustwa i wymuszenia oraz szantaż i blokada zapisanych danych to najczęstsze działania cyberprzestępców. Dzieci i osoby starsze są szczególnie narażone na ataki z dwóch powodów. Po pierwsze nie posiadają wiedzy na temat zagrożeń i ich konsekwencji i po drugie są bardziej podatni na ataki oparte na naiwności użytkownika sieci. W tym artykule zajmiemy się bezpieczeństwem seniorów w internecie, ale ogólne zasady bezpieczeństwa w sieci są takie same zarówno dla osób starszych, jak i dzieci.

Jak to wszystko się zaczęło?

Wszystko zaczęło się w 1969 r. od ARPANET – sieć, która powstała po to by sprawdzić możliwości utworzenia sieci komputerów bez jednostki głównej, czyli „sieci rozproszonej”. Wcześniejsze sieci komputerowe posiadały jednostkę główną, która w przypadku awarii blokowała możliwości wymiany informacji całej sieci i z tego powodu była nieodpowiednia do kierowania armią. Rząd USA wiedział, że w przypadku konfliktu, taki komputer główny będzie pierwszym celem wroga, dlatego poszukiwał rozwiązań, które pozostawałyby sprawne pomimo zniszczenia części sieci. Na początku w projekcie brały udział 2 uniwersytety, ale w krótkim czasie zaczęły dołączać do niej inne jednostki, przez co sieć szybko się rozrastała, by 50 lat później stać się narzędziem używanym praktycznie przez każdego mieszkańca naszej planety. Internet pozwala na nawiązywanie nowych znajomości, robienie zakupów, ale też niestety na popełnianie różnorodnych przestępstw, na które narażeni są wszyscy internauci, a w szczególności osoby starsze.

Jakie są rodzaje ataków cyberprzestępców?

Jest wiele rodzajów ataków hakerskich, tj. DoS, DDoS, Smurfing, Flooding, Mail Bomb, Logic Bomb, Sniffing, Social Engineering, Brute Force, Bakterie, Konie trojańskie, Robaki, Wirusy itp. jednak seniorzy najbardziej narażeni są na próby wyłudzenia pieniędzy, ataki blokujące dane (ransomware), kradzież tożsamości oraz na infekcje koniem Trojańskim za pomocą załączników w e-mailach z fałszywymi fakturami, wezwaniami do zapłaty i tym podobnymi. Dodatkowo dochodzi problem bezpiecznych zakupów. Na tej płaszczyźnie również może dochodzić do problematycznych i potencjalnie niebezpiecznych sytuacji. Seniorzy mniej obyci w internecie mogą nawet nie być świadome tego, że właśnie zakupiły kosztowną usługę premium SMS lub płatną subskrypcję. Kluczową rolę pełni poinformowanie osoby starszej o istnieniu tego typu zjawisk i faktu, że nic nie ma za darmo, a konkursy internetowe, zakupy -99%, lub szalone promocje prawie zawsze okazują się mieć drugie dno. Co zatem zrobić, by zapewnić seniorowi bezpieczeństwo w internecie?

Bezpieczny senior w internecie – co zrobić?

Podstawą na pewno jest zainstalowanie antywirusa i ustawienie ochrony w czasie rzeczywistym zarówno stron internetowych, jak i zapisywanych plików oraz poczty e-mail. Uchroni to użytkownika przed przypadkowym zainfekowaniem komputera. Windows 10 ma własny system antywirusowy o nazwie Windows Defender, ale nie jest on tak skuteczny, jak dedykowane programy, więc dobrą praktyką będzie doinstalowanie zewnętrznego programu antywirusowego.

Pozostałą pracą do wykonania jest poświęcenie seniorowi czasu przy komputerze i wyjaśnienie, a nawet spisanie głównych zagrożeń i tego, czego należy się wystrzegać. Na pewno, stosowanie zasady mocno ograniczonego zaufania oraz podejście na chłodno do każdej zaskakującej sytuacji, będzie wskazane (np. wiadomość e-mail z żądaniem spłacenia fikcyjnego zadłużenia). Pomocne może okazać się również zainstalowanie programu monitorującego komputer – pomoże ono w razie problemów w dojściu do tego, co tak naprawdę się wydarzyło i w ocenie jak poważne mogą być konsekwencje zaistniałej sytuacji. A co jeżeli sami nie mamy wystarczającej wiedzy na ten temat lub nie umiemy tłumaczyć? Warto kupić książkę poradnik, jak być w bezpiecznym w internecie dla seniorów – takich pozycji jest wiele w księgarniach również tych internetowych. Książka taka w sposób przystępny przekaże wiedzę na temat użytkowania internetu i może być swojego rodzaju kompendium wiedzy, co zrobić w zaistniałej sytuacji.

Michał Nosowski

– doradca w zakresie urządzeń do inwigilacji i kontrinwigilacji, praktyk wykrywania oraz ekspert w zakresie survivalu.