Tylko związek oparty na partnerskich relacjach, zaufaniu i prawidłowo wyrażonych uczuciach rokuje na przyszłość. Niestety, nie zawsze możemy na to liczyć. Niekiedy partner lub partnerka zaczynają mocno negatywnie oddziaływać na psychikę drugiej osoby i doprowadzają do relacji określanej w psychologii jako toksyczny związek. Jak możemy zdefiniować taką sytuację i w jaki sposób się z niej wyplątać? Czym grozi tkwienie w toksycznym związku? Postaramy się to wszystko wyjaśnić.
Już na początku zaznaczymy, że nawet bycie w związku nie oznacza, że druga osoba może Cię upokarzać, śledzić, straszyć czy manipulować Tobą. Wymienione symptomy to nie tylko oznaki toksycznej relacji, ale niekiedy również podstawa do zgłoszenia sprawy do organów ścigania! Stalking w związku również jest karany i podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Co psychologia mówi o toksycznych związkach? Czym on jest?
Zanim jednak wskażemy w jaki sposób reagować na toksyczny związek i jak się z niego uwolnić, dowiedz się czym tak naprawdę jest. Pojęcie to bowiem jest niekiedy nadużywane. Otóż sprzeczka czy nawet poważniejsza kłótnia partnerów nie oznacza od razu relacji opartej na niezdrowych uczuciach. Objawy takiego stanu rzeczy ujawniają się w miarę rozwoju związku i mocno oddziałują na psychikę maltretowanego partnera.
Według definicji, toksyczny związek to relacja, w której jedno z partnerów zaczyna kontrolować i mocno podporządkowywać drugą osobę, znęcając się nad jej psychiką. Tego typu partnerzy opierają swoje uczucia na strachu, upokarzaniu drugiej osoby, poniżaniu jej (w domu lub publicznie), zastraszaniu czy manipulacji (mniej lub bardziej widocznej). Do cech głównych związku o toksycznym charakterze możemy zaliczyć:
- chorobliwą zazdrość – jakakolwiek relacja partnera lub partnerki z osobą płci przeciwnej objawia się najczęściej agresją (słowną lub fizyczną). Zazdrość dotyczy relacji na stopie prywatnej, ale też zawodowej, co może bardzo utrudniać rozwój pod tym względem.
- Ciągłą kontrolę partnera – kontrola telefonu partnera i jego rzeczy, sprawdzanie, kiedy partner wróci do domu (i uciążliwe wypytywanie o powody niewielkiego spóźnienia), a niekiedy nawet śledzenie – to wszystko oznacza, że mamy do czynienia ze związkiem toksycznym.
- Brak prywatności – partner lub partnerka nie może iść sama na imprezę, do kina z przyjaciółmi, wyjechać na integracyjny wyjazd w pracy, a nawet ma problem z uzyskaniem zgody na delegację.
- Przymus i obwinianie – toksyczni partnerzy nie dostrzegają przy tym swoich przywar. O wszystkie niepowodzenia obwiniają swoje żony lub mężów, a także przymuszają do wzięcia win na siebie. Związki toksyczne oparte są zresztą na przymusie, poleceniach i niezwykle częstych kłótniach.
- Brak zaufania – wszystkie powyższe elementy składają się na brak zaufania w związku. Jeżeli nie dałeś lub nie dałaś partnerowi powodu do braku zaufania, a ten mimo to szuka dowodów zdrady lub nie chce dać Ci jakiejkolwiek wolności, możemy mówić o początku toksycznej relacji.
Intensywne i ciągłe kłótnie mogą być objawem toksycznego związku (fot. pixabay.com: Detektywistyka dla kobiet)
Do objawów toksycznego związku zaliczymy również brak zaspokajania potrzeb partnera (pod każdym względem – również seksualnym), przekraczanie wytyczonych przez niego granic bez żadnej krępacji, bagatelizowanie problemów partnera i jego niskiej samooceny oraz zapatrzenie wyłącznie w siebie. To z tego względu mawia się, że w toksyczny partner kocha tylko siebie.
ZOBACZ RÓWNIEŻ: Wykrywanie podsłuchów – czy warto skorzystać z usług profesjonalisty?
Czym grozi tkwienie w toksycznym związku?
Długotrwałe życie w toksycznym związku może być niezwykle niebezpieczne. Badania przeprowadzone przez amerykańskich specjalistów z psychologii z 2019 roku pokazują, że ofiary toksycznych partnerów najczęściej chorują na różnego rodzaju nerwice, depresje czy inne choroby psychiczne. Ich samoocena znacząco się obniża, nie są oni w stanie zbudować normalnej relacji między dwojgiem ludzi (i nie chodzi tu tylko o związek!), a w skrajnych przypadkach mają także myśli samobójcze!
Toksyczny związek to nie tylko domena ludzi dojrzałych, ale również nastolatków! (fot. pixabay.com)
Długotrwałe tkwienie w toksycznym związku pozbawi nas własnej osobowości. Staniemy się mało zaradni i wszystko będziemy opierać na partnerze. Zakończymy wszystkie relacje z przyjaciółmi, co może prowadzić do bardzo rozbudowanej wewnętrznej samotności. Zaczniemy też obwiniać się o niepowodzenia w związku czy kłótnie – to efekt intensywnej manipulacji partnera. Niekiedy w toksycznych związkach dochodzi też do rękoczynów, agresji słownej oraz innych zjawisk patologicznych. Pamiętajmy, że tkwienie w związku z osobą uzależnioną od alkoholu czy środków odurzających, która nie chce sobie pomóc też jest toksyczne!
Psychoterapeuci wskazują, że nie każdy toksyczny związek należy od razu skreślać. Niekiedy sposobem na naprawienie relacji może być psychoterapia. To szczególnie polecane w przypadku małżeństw z dłuższym stażem. Zdarzają się przypadki, że partner nie jest świadomy swoich zachowań i pod wpływem długotrwałej pracy zaczyna zmieniać swoje podejście do życia i męża lub żony.
Niestety, nie każdą taką relację da się uratować. Jeżeli zdiagnozujesz, że żyjesz w toksycznym związku rozważ jego zakończenie. Chociaż to trudne, istnieją różne sposoby zerwania tego typu relacji. Im wcześniej – tym lepiej!
Tkwienie w toksycznym związku może doprowadzić do samobójstwa! (fot. pixabay.com)
W jaki sposób zerwać toksyczną relację? Podpowiadamy
Podkreślmy, że toksyczna relacja polega najczęściej na mocnym uzależnieniu jednego z partnerów do siebie. To w praktyce wyklucza łatwe odejście. Psychoterapeuci wskazują, że ofiary toksycznych relacji najczęściej mają poczucie, że nie dadzą sobie rady w życiu bez wsparcia męża czy żony. Podstawą do zerwania związku jest więc najpierw wizyta u wyspecjalizowanego psychoterapeuty.
Następnie warto porozmawiać z partnerem. Słysząc o potencjalnym rozstaniu może on rozważyć pracę również nad sobą – to istotne jeżeli np. w związku są dzieci. W przypadku wybuchu agresji (słownej lub fizycznej) konieczne jest definitywne przekreślenie tej relacji. Należy szybko znaleźć miejsce alternatywnego zamieszkania i wyprowadzić się tam. Co ważne, nie możesz odbierać telefonów od partnera, odpisywać mu na wiadomości w komunikatorach, ani spotykać się z nim. Może on stosować socjotechniki manipulacyjne, zachęcające Cię do powrotu.
Jak zaznaczyliśmy na początku tekstu – może się zdarzyć, że relacja jest nie tylko toksyczna, ale też niebezpieczna. W takim przypadku warto udać się do prawnika w celu uzyskania sądowego zakazu zbliżania się. Polecamy użyć sprzętów detektywistycznych (np. ukrytych kamer czy niewielkich dyktafonów) do zarejestrowania gróźb partnera albo innego rodzaju przemocy fizycznej i psychicznej. To może być ważne nie tylko z punktu widzenia nas samych, ale też dzieci (jeżeli będziemy walczyć np. o prawa do ich wychowania).
Sposobem na definitywne zakończenie relacji może być też analiza mieszkania pod kątem pracy sprzętów szpiegowskich np. ukrytych kamer czy nadajników GPS. Toksyczny partner może chcieć nas nagrywać albo śledzić również później. Im szybciej udowodnimy tego rodzaju stalking, tym lepiej dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego.
