Usługi detektywistyczne – jakie prawa i obowiązki ma detektyw?

W Polsce zarejestrowanych jest już ponad 1600 agencji detektywistycznych, a nasi rodacy coraz częściej korzystają z ich usług. Usługi detektywistyczne świadczone są zarówno dla firm, jak i klientów indywidualnych, którzy potrzebują pomocy przy zbieraniu dowodów do sprawy rozwodowej, oszustwa przemysłowego czy poszukiwania osoby zaginionej. My postaramy się wyjaśnić, jak działają w Polsce usługi detektywistyczne, jakie przepisy je determinują i po jakie metody działania sięgają prywatni śledczy. Zapraszamy do lektury.

Usługi detektywistyczne polegają na realizowaniu prywatnych kroków śledczych, poza jurysdykcją policji czy innych służb państwowych. W Polsce każdy może skorzystać z usług detektywa, który może wspierać działania śledczych publicznych lub toczyć swoje śledztwo niezależnie od działań funkcjonariuszy.

Prawa detektywa – co warto o nich wiedzieć?

Nie każdy może jednak świadczyć w Polsce usługi detektywa. Prawa i obowiązki prywatnych śledczych determinuje Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych, która była od tego czasu aktualizowana. O czym mówi ten dokument legislacyjny?

Wyznacza między innymi, kto może świadczyć usługi detektywistyczne w Polsce. Uprawnia do tego specjalna licencja, którą wydaje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Listę licencjonowanych agencji detektywistycznych znajdziesz na stronie internetowej resortu. Co istotne, detektyw, który posiada zezwolenie na prowadzenie działalności powinien być przeszkolony z ochrony danych osobowych, ochrony osób i mienia, przepisów wewnętrznych oraz danych niejawnych.

Detektywi kompleksowo znają także swoje prawa i obowiązki. Co możemy do nich zaliczyć?

ZOBACZ TEŻ: Zgłoszenie osoby zaginionej krok po kroku – zobacz nasz poradnik

Jeżeli chodzi o obowiązki detektywów, to możemy zaliczyć do nich między innymi dbanie o dobro swojego klienta, przestrzeganie prawa i przepisów wewnętrznych, dbanie o rozwój etyki zawodowej oraz pełną ochronę danych klientów i osób zaangażowanych w sprawę.

Detektywi mają w kraju także sporo praw. Przede wszystkim licencjonowany prywatny śledczy może odmówić wykonywania obowiązków, jeżeli te są niezgodne z obowiązującymi przepisami. Detektyw może także zbierać i przetwarzać informacje o przedmiotach i osobach, jeżeli wymaga tego dobro śledztwa (dane te muszą być szczególnie chronione). Prawnicy spierają się co do kwestii przetwarzania danych wrażliwych, gdyż tu ustawa jest dość nieprecyzyjna. Co ważne, usługi detektywistyczne polegają również na składaniu zeznań przed sądem, stąd ustawa daje detektywom prawo do przekazywania zebranych informacji organom ścigania i sprawiedliwości.

W jaki sposób detektyw realizuje swoje zadania? Na co może sobie pozwolić?

Detektywi zbierają informacje i analizują je przy pomocy wielu technik śledczych. Wśród nich możemy wymienić między innymi:

• Biały wywiad (tzw. OSINT) – analiza i gromadzenie materiałów pochodzących z dostępnych powszechnie źródeł jak BIPy, rejestry gospodarcze, materiały w mediach społecznościowych i podobne.
• Śledzenie określonych obiektów – zachowując etykę pracy, detektyw może pozwolić sobie na kontrolowanie poczynań osób czy grupy osób, które mogą mieć wpływ na wynik śledztwa. Detektywi wykorzystują w tym celu często zaawansowany technologicznie osprzęt.
• Zbieranie danych osobowych – detektyw może gromadzić i przetwarzać dane osobowe w celu uzyskania wyniku śledztwa, natomiast powinno to być zgodne z ustawą o usługach detektywistycznych oraz ustawą RODO.
• Rejestrowanie poczynań obiektów śledzonych – detektyw może zakładać podsłuch, nagrywać materiały wideo i dźwiękowe, natomiast musi być to realizowane poza miejscem zamieszkania obiektu, najlepiej w sferze publicznej.

Wbrew obiegowej opinii, praca detektywa nie polega wcale na kompleksowym zbieraniu materiałów w działaniu pod przykrywką. Wiele czasu śledczym zajmuje zebranie pozyskanych dowodów i układanie ich w logiczną całość, a także poszukiwanie „czarnych dziur” w tych układankach, które np. mogą świadczyć o winie danego przedsiębiorcy czy zdradzie współmałżonka.

Kiedy należy zgłosić zaginięcie detektywowi? Na co możemy liczyć?

Jedną z najczęściej realizowanych usług przez detektywów jest poszukiwanie osób zaginionych. Śledczy wspierają w takich przypadkach działanie policji lub podejmują się poszukiwań na własną rękę jeżeli np. policjanci uznają, że nie warto dalej prowadzić działań poszukiwawczych.

W jakim momencie należy zgłosić zaginięcie detektywowi? Im szybciej, tym lepiej. Detektywi nie muszą weryfikować statusu osoby zaginionej i mogą błyskawicznie przejść do działania. Jeżeli zdasz sobie sprawę, że bliski Ci człowiek nie daje znaku życia, możesz rozpocząć współpracę z biurem detektywistycznym.

Jakie dane powinieneś mieć przy sobie? Konieczne jest aktualne zdjęcie zaginionego, imię i nazwisko, dane charakterystyczne, informacje o zatrudnieniu, otoczeniu, problemach osoby zaginionej i wielu innych kwestiach, które mogą pomóc detektywowi w odnalezieniu śledzonego obiektu. Im więcej szczegółów podasz, tym lepiej. Pamiętaj, aby wskazać detektywowi na ostatnie miejsce, w którym widziano osobę zaginioną. To może być miejsce rozpoczęcia śledztwa.

Na co możesz liczyć? Z pewnością wysokiej klasy biuro detektywistyczne mocno zaangażuje się w akcję, prowadząc szeroko zakrojone działania rozpoznawcze. Oczywiście, żaden szanujący się detektyw nie obieca, że odnajdzie zaginionego, natomiast działania śledczego powinny doprowadzić do wyjaśnienia kwestii zaginięcia – chociaż w stopniu minimalnym.

Co ważne, różnica pomiędzy detektywem a policją jest taka, że organy publiczne – jeżeli znajdą zaginionego, który po prostu opuścił rodzinę – mogą na jego życzenie nie przekazywać takiej informacji zgłaszającym. Detektyw poda Ci natomiast nowe miejsce przebywania osoby, z którą na dany moment nie masz kontaktu.

Metody i działanie detektywa w trakcie poszukiwania osób zaginionych

Przede wszystkim detektywi dokładnie sprawdzają, czy osoba zaginiona nie jest w szpitalu, izbie wytrzeźwień, więzieniu, schronisku dla bezdomnych, jadłodajni lub podobnym miejscu. Weryfikowana jest również możliwa śmierć takiego człowieka. W czasie działań rozpoznawczych, prywatny śledczy rozmawia także z bliskimi zaginionej osoby, jej współpracownikami czy przyjaciółmi.

Istotne jest to, że detektyw z licencją ma prawo domagać się od operatorów telefonii komórkowej bilingów osoby zaginionej. Mając takie dane można przystąpić do układania wszystkiego w całość, aby zawęzić pole poszukiwań.

W międzyczasie specjaliści od sfery cybernetycznej określą czy da się namierzyć zaginioną osobę poprzez IP lub jej historię w mediach społecznościowych, albo w innych serwisach. Dla niektórych ważny może być fakt, że detektyw nie musi upubliczniać swojego śledztwa. Może działać niezwykle dyskretnie, bez informowania o zaginięciu opinii publicznej. Na koniec prowadzonych prac, powinieneś otrzymać pełen raport z wykonywanych czynności wraz z podsumowaniem.

Na co możemy liczyć, korzystając z usług profesjonalnych detektywów?

Przede wszystkim powinniśmy liczyć na pełną dyskrecję. Detektywi działają często w sprawach bardzo prywatnych, wręcz intymnych, co mogłoby prowadzić do otwartych konfliktów lub nieprzyjemności dla klientów.

Poza tym detektywi powinni cechować się profesjonalizmem, kompleksowym podejściem do klienta oraz pełną empatią i zrozumieniem. Detektyw z doświadczeniem nie zacznie rozmowy od określenia cennika swoich działań. Usługi detektywistyczne powinny być świadczone przez ludzi z powołaniem, którzy znają problemy swoich klientów i pomagają w rozwiązaniu ich. Oczywiście, rozliczenie powinno nastąpić, ale przy określonych w umowie wynikach.

Dobrze jest również podpisać z detektywem umowę na współpracę. Dostaniesz w niej listę zaplanowanych prac. Profesjonaliści będą też z Tobą w stałym kontakcie, na bieżąco informując o postępach w określonym śledztwie. To wszystko świadczy o tym, że biuro z którym chcesz wejść we współpracę lub już współdziałasz jest godne zaufania i możesz liczyć na satysfakcjonujące wyniki śledztwa.